ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਰਾਘਵ) : ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 'ਚ ਖਰਚੇ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਇਸ ਵਾਰ ਨਵੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਦੇ ਆਸਾਰ ਹਨ। ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਮੀਡੀਆ ਸਟੱਡੀਜ਼ (ਸੀਐਮਐਸ) ਦੇ ਮੁਖੀ ਐਨ ਭਾਸਕਰ ਰਾਓ ਅਨੁਸਾਰ 2024 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਖਰਚਾ 1.2 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਲਿਟੋਰਲ ਬਾਂਡ ਇਸ਼ੂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਵਧ ਕੇ 1.35 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਰਾਓ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ 96.6 ਕਰੋੜ ਵੋਟਰਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਲਗਭਗ 1,400 ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਆਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ 2019 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 60,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਖਰਚੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਰਾਓ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਚੋਣ ਖਰਚੇ ਵਿੱਚ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਿੱਧੇ ਖਰਚੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ, ਸੰਗਠਨਾਂ, ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ, ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਸਿੱਧੇ ਖਰਚੇ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ, ਰੈਲੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਖਰਚੇ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਅਮਰੀਕੀ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ, ਜਿੱਥੇ 2020 ਦੀਆਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ 'ਤੇ 14.4 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ (ਲਗਭਗ 1.2 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ) ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਉਥੇ ਭਾਰਤੀ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਬਜਟ ਵੀ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ-ਅਧਾਰਿਤ OpenSecrets.org ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਖਰਚ ਅਮਰੀਕੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਖਰਚਿਆਂ ਅਤੇ ਲਾਬਿੰਗ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕਰਨ ਲਈ ਮਿਆਰ ਵੀ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।