ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ (ਨੇਹਾ): ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨਾਚ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘਾ ਸੋਗ ਹੈ। ਕਥਕ ਨਾਚ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਡਾਂਸਰ ਅਤੇ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫਰ ਕੁਮੁਦਿਨੀ ਲੱਖੀਆ ਦਾ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੇਹਾਂਤ 'ਤੇ ਦੁੱਖ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਐਕਸ 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ, 'ਕੁਮੁਦਿਨੀ ਲੱਖੀਆ ਜੀ ਦੇ ਦੇਹਾਂਤ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਹਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ।' ਕਥਕ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨਾਚਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਉਸਦਾ ਜਨੂੰਨ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਝਲਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਸੱਚੀ ਮੋਢੀ, ਉਸਨੇ ਨ੍ਰਿਤਕਾਂ ਦੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਦੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਦਰ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਾਵਾਂ। ਓਮ ਸ਼ਾਂਤੀ।

ਕੁਮੁਦਿਨੀ ਲੱਖੀਆ ਦਾ ਜਨਮ 17 ਮਈ 1930 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਕਥਕ ਨਾਚ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਰਵਾਇਤੀ ਕਥਕ ਵਿੱਚ ਆਧੁਨਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਸੋਚ ਜੋੜ ਕੇ ਇਸ ਕਲਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਅਮੀਰ ਬਣਾਇਆ। ਉਸਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਟੇਜ 'ਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਸਗੋਂ ਕਈ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਵੀ ਦਿੱਤੀ। ਸਾਲ 1964 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ 'ਕਦੰਬਾ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਡਾਂਸ ਐਂਡ ਮਿਊਜ਼ਿਕ' ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਸੰਸਥਾ ਅੱਜ ਕਥਕ ਵਿੱਚ ਆਧੁਨਿਕ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇੱਥੇ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।

ਕੁਮੁਦਿਨੀ ਲਖੀਆ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ (ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ - 1987), (ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ - 1982), (ਕਾਲੀਦਾਸ ਸਨਮਾਨ - 2002-03), (ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ - 2010), (ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਣ - ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਰਵਉੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ) ਆਦਿ ਦੇ ਕਈ ਵੱਡੇ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੁਮੁਦਿਨੀ ਲਖੀਆ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਾਚ ਰਚਨਾਵਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਖਾਸ ਹਨ (ਧਬਕਰ, ਡੁਏਟ, ਐਟ ਕਿਮ)। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੇਹਾਂਤ ਨਾਲ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨ੍ਰਿਤ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾ ਸਦਮਾ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਕਲਾਕਾਰ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਕਥਕ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਨਾਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਜੀਵਨ ਦਾ ਇੱਕ ਦਰਸ਼ਨ ਬਣਾਇਆ।