ਵੈੱਬ ਡੈਸਕ (ਐਨ .ਆਰ .ਆਈ ਮੀਡਿਆ) : ਅੱਜ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਜਨਮਦਿਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਯਰਨ ਲੇਡੀ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ 19 ਨਵੰਬਰ 1917 ਨੂੰ ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਹਿਰੂ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਅਜਿਹੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵੱਡੇ ਫੈਸਲੇ ਲਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਯਾਦ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫੈਸਲੇ ਵੀ ਵਿਵਾਦਤ ਸਨ. । ਪਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਇੰਦਰਾ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਆਪਣੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ਨਾਲ ਸਹੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਸੀ.ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਦਾ ਜਿਕਰ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ

ਬੈਂਕਾਂ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ - ਸੰਨ 1966 ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਬੈਂਕਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿਰਫ 500 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਸਨ। ਜਿਸਦਾ ਲਾਭ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਰਫ ਅਮੀਰਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ. ਪਰ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਂਕਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਵੀ ਆਮ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ।

ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ - ਚੀਨ ਪਰਮਾਣੂ ਸੰਪੂਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ. ਚੀਨ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਖ਼ਤਰੇ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਇੰਦਰ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਤਰਜੀਹ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਰੰਤਰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ.

ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇੰਦਰ ਗਾਂਧੀ ਵਲੋਂ ਐਲਾਨ ਕੀਤੇ ਗਿਆ, ਓਥੇ ਹੀ ਓਹਨਾ ਦੇ ਵਲੋਂ ਕਈ ਫੈਸਲੇ ਅਜਿਹੇ ਲਏ ਗਏ ਕਿ ਉਹ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਏ

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਕਰਦੀ ਤਾਂ ਸੱਤਾ ਦਾ ਅਸਰਦਾਰ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਹਾਲਾਤ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਵਾਂ ਹੋਣ ਲੱਗੀਆਂਇਹ ਵੀ ਅਜੀਬ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਤਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਉਸੇ ਵੇਲੇ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸੱਤਾ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਸੀ।ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਯੁੱਧ 'ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਾਕਤਵਰ ਸੀ ਉਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੱਤਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।ਲੋੜ ਇਸ ਦੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸੱਤਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸਮਰਥਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾਉਂਦੀ।

ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਅਫ਼ਸਰਸ਼ਾਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਦੋ ਅਜਿਹੇ ਹਥਿਆਰ ਸਨ, ਜਿਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸੱਤਾ ਚਲਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ 'ਚ ਰੱਖੀ ਅਤੇ ਪਾਰਟੀ ਤੇ ਅਫ਼ਸਰਸ਼ਾਹੀ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲੋਕਤੰਤਰ ਪ੍ਰਤੀ ਬਹੁਤ ਸਨਮਾਨ ਦਿਖਾਇਆ ਸੀ।ਸਥਿਤੀ ਉਦੋਂ ਬੇਹੱਦ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਗਈ, ਜਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸੰਸਥਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਬੇਟੇ ਸੰਜੇ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਉਹ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇ ਦਿੱਤੇ, ਜਿਨਾਂ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਮੁਤਾਬਕ ਕੋਈ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ

ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਬਦਕਿਸਮਤ ਵੀ ਸੀ। ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ, ਜਿੰਨੇ ਵਪਾਰ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜ ਦਿੱਤਾ।ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1977 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ 'ਚ ਹੋਈ ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੁਬਾਰਾ ਸੱਤਾ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਲਈ ਇੰਦਰਾ ਸ਼ੇਰਨੀ ਵਾਂਗ ਲੜੀ ਅਤੇ 3 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਹਾਸਿਲ ਹੋਈ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਾਰਾ ਧਿਆਨ ਤਾਕਤ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸੀ।ਉਸ ਵਾਰ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸੱਤਾ 'ਚ ਕਾਬਜ਼ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਦਮਦਮੀ ਟਕਸਾਲ ਦੇ ਮੁਖੀ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਵਾਲੇ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ।ਭਿੰਡਰਾਵਾਲੇ ਨੇ ਪੈਂਤਰਾ ਬਦਲਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੱਤਾ ਨੂੰ ਹੀ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ 'ਚ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਬਲਿਊ ਸਟਾਰ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇੰਦਰਾ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਹੋਈ