ਲੁਧਿਆਣਾ (ਰਾਘਵ) : ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪੁਲਸ ਨੂੰ ਚਲਾਨਾਂ ਲਈ ਮੈਨੂਅਲ ਰਸੀਦਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਲਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ’ਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸਾਲ 2025 ਦੇ ਪਹਿਲੇ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ’ਚ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪੁਲਸ ਵਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਚਲਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 1 ਲੱਖ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 2024 ਦੇ 12 ਮਹੀਨਿਆਂ ’ਚ ਇਹ ਅੰਕੜਾ 1.40 ਲੱਖ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸੀ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ’ਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਲਗਭਗ 1 ਲੱਖ ਚਲਾਨਾਂ ’ਚ ਅਦਾਲਤੀ ਅਤੇ ਨਕਦ ਚਲਾਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਪੁਲਸ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਅਪਡੇਟ ਕਰਨ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ, ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਨੇ ਹੁਣ ਚਲਾਨਾਂ ਲਈ ਮੈਨੂਅਲ ਰਸੀਦ ਲਗਭਗ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ, ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਈ-ਚਲਾਨ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪੁਲਸ ਨੇ ਸਾਫ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਬਖਸ਼ਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਗਾ।

ਇਸ ਸਭ ਦਰਮਿਆਨ ਜਿਉਂ ਹੀ ਇਸ ਮਸ਼ੀਨ ’ਚ ਵਾਹਨ ਨੰਬਰ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਰਿਕਾਰਡ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਸ਼ੀਨ ’ਚ ਡਰਾਈਵਰ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਚਲਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਮਸ਼ੀਨ ’ਚ ਵਾਹਨ ਦਾ ਡਿਜੀਟਲ ਚਲਾਨ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਬਦਲ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਕੈਨਰ ਰਾਹੀਂ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਨਕਦ ਚਲਾਨ ਦੀ ਰਕਮ ਵਸੂਲੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਈ-ਚਲਾਨ ਮਸ਼ੀਨ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਚਲਾਨ ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ ਕਾਫ਼ੀ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਕੁਝ ਹਫਤਿਆਂ ’ਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਈ-ਚਲਾਨ ਮਸ਼ੀਨ ਚਲਾਉਣ ’ਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਪਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਸਾਰੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਈ-ਚਲਾਨ ਮਸ਼ੀਨ ਚਲਾਉਣ ’ਚ ਮਾਹਿਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।

ਈ-ਚਲਾਨ ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਲਾਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ’ਚ ਬਦਲਾਅ ਇਹ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਨੂਅਲ ਰਸੀਦ ’ਚ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਾਇਸੈਂਸ, ਆਰ. ਸੀ., ਪਰਮਿਟ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਡਰਾਈਵਰ ਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ’ਚੋਂ ਇਕ ਨੂੰ ਜ਼ਬਤ ਕਰ ਕੇ ਅਦਾਲਤ ’ਚ ਭੇਜਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਈ-ਚਲਾਨ ਮਸ਼ੀਨ ’ਚ ਚਲਾਨ ਦੌਰਾਨ ਵਾਹਨ ਦਾ ਆਰ. ਸੀ. ਜਾਂ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਾਇਸੈਂਸ ਲਾਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚਲਾਨ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਆਰ. ਸੀ. ਜਾਂ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਾਇਸੈਂਸ ਅਨਲੌਕ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਲਾਕ ਕੀਤੇ ਆਰ. ਸੀ. ਵਾਲੇ ਵਾਹਨ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਜਗ੍ਹਾ ’ਤੇ ਨਹੀਂ ਵੇਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਚਲਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ’ਚ ਵਾਧੇ ਦਾ ਇਕ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੁਣ ਨਾਕਿਆਂ ’ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਡਿਜੀਟਲ ਚਲਾਨ ਜਾਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਈ-ਚਲਾਨ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸ਼ਰਾਬ ਪੀ ਕੇ ਗੱਡੀ ਚਲਾਉਣਾ ਅਤੇ ਓਵਰਸਪੀਡ ਚਲਾਨ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀ ਕੇ ਗੱਡੀ ਚਲਾਉਣਾ ਅਤੇ ਓਵਰਸਪੀਡ ਚਲਾਨ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਡਰਾਈਵਰ ਅਕਸਰ ਪੁਲਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਬਹਿਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਹੁਣ ਡਿਜੀਟਲ ਚਲਾਨ ਦੌਰਾਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਬਹਿਸ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਡਰਾਈਵਰ ਅਤੇ ਵਾਹਨ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਚਲਾਨ ਜਾਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਚਲਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧ ਗਈ ਹੈ।