ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਨੇਹਾ): ਭਾਰਤ ਨੇ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਭ ਤੋਂ ਰਣਨੀਤਕ ਫੌਜੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਦੇ ਆਇਨੀ ਏਅਰਬੇਸ ਤੋਂ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਖਤਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਏਅਰਬੇਸ, ਜੋ 2002 ਤੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਭਾਰਤ ਲਈ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਗ੍ਹਾ ਸੀ। ਸਰਕਾਰੀ ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਤਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਦੁਵੱਲੇ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਮਿਆਦ 2022 ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਅਤੇ ਫੌਜ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਉਪਕਰਣ ਉੱਥੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਏ ਗਏ।

ਆਇਨੀ ਏਅਰ ਬੇਸ, ਜਿਸਨੂੰ ਗਿਸਾਰ ਮਿਲਟਰੀ ਏਅਰੋਡ੍ਰੋਮ (GMA) ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੁਸ਼ਾਨਬੇ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਏਅਰਬੇਸ ਸੋਵੀਅਤ ਯੁੱਗ ਦਾ ਹੈ ਪਰ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਢਹਿ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਹੋ ਗਈ। 2001 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਥਾਪਨਾ ਦੇ ਰਣਨੀਤਕ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਸਾਂਝੇ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ ਇਸ ਏਅਰਬੇਸ ਨੂੰ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਅਤੇ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਿਆ। ਤਤਕਾਲੀ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ, ਜਾਰਜ ਫਰਨਾਂਡਿਸ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ। ਐਨਐਸਏ ਅਜੀਤ ਡੋਭਾਲ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਬੀ.ਐਸ. ਧਨੋਆ ਨੇ ਇਸ ਰਣਨੀਤਕ ਅਧਾਰ ਨੂੰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।

ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਇਨੀ ਏਅਰਬੇਸ ਦੇ ਵਿਕਾਸ 'ਤੇ ਲਗਭਗ 100 ਮਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ (ਲਗਭਗ ₹830 ਕਰੋੜ) ਖਰਚ ਕੀਤੇ। ਭਾਰਤੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਏਜੰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਬਾਰਡਰ ਰੋਡਜ਼ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ (ਬੀਆਰਓ) ਨੇ ਰਨਵੇ ਨੂੰ 3,200 ਮੀਟਰ ਤੱਕ ਵਧਾਇਆ, ਹੈਂਗਰ ਬਣਾਏ ਅਤੇ ਰਿਫਿਊਲਿੰਗ, ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਕਈ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਉੱਥੇ SU-30 MKI ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਅਤੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਵੀ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ। ਲਗਭਗ 200 ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਮਾਹਰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਉੱਥੇ ਤਾਇਨਾਤ ਰਹੇ। ਜਦੋਂ 2021 ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਇਸ ਏਅਰਬੇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।