ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਪਾਇਲ): ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਛਾਲਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਅੰਕੜਾਤਮਕ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਕਨੀਕੀ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ, ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਸਿਰਜਣ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਮਾਨਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣ ਗਈਆਂ ਹਨ। "ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ" ਵਰਗੀਆਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਦੂਰਦਰਸ਼ੀ ਨੀਤੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦਾ ਕੁੱਲ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਉਤਪਾਦਨ 2014-15 ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ₹1.9 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਸੀ, 2024-25 ਵਿੱਚ ਇਹ ₹11.3 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਲਗਭਗ ਛੇ ਗੁਣਾ ਵਾਧਾ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਨਿਰਯਾਤ ₹1,500 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ ₹2 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਨਿਰਮਾਤਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 2.5 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਿੱਧੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਖੇਤਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਰਥਿਕ ਸਗੋਂ ਸਮਾਜਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਵੀ। ਪੀ.ਐਲ.ਆਈ. (ਉਤਪਾਦਨ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ) ਯੋਜਨਾ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਵਰਗੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਨੇ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਘਰੇਲੂ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਚੁੰਬਕ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। 2020-21 ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ $4 ਬਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ FDI (ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਿੱਧਾ ਨਿਵੇਸ਼) ਆਇਆ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂਏਈ, ਨੀਦਰਲੈਂਡ, ਯੂਕੇ ਅਤੇ ਇਟਲੀ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਸਿਰਫ਼ ਸੰਚਾਰ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਣ ਗਏ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਸਿੱਖਿਆ, ਬੈਂਕਿੰਗ, ਮਨੋਰੰਜਨ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਾਧਨ ਵੀ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਅੱਜ, 85% ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਰਤੀ ਘਰਾਂ ਕੋਲ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਹਨ। ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਉਤਪਾਦਨ, ਜੋ ਕਿ 2014-15 ਵਿੱਚ ₹18,000 ਕਰੋੜ ਸੀ, ਹੁਣ 2024-25 ਵਿੱਚ ₹5.45 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਨਿਰਮਾਣ ਇਕਾਈਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 2 ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 300 ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਲਾਨਾ 330 ਮਿਲੀਅਨ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।

ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਨਿਰਯਾਤ 2024-25 ਵਿੱਚ ₹2 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਅਤੇ 2025-26 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਜ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ₹1 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨਿਰਯਾਤ ਸੰਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਦਾ ਹੈ।